Đừng sợ tên gọi - Phương pháp dạy học chỉ là công cụ

Admin DHTC
27 thg 8
2 phút đọc

Đã cập nhật: 17 thg 9

Trong nghề giáo, nhiều thầy cô cảm thấy lo lắng khi nghe đến những tên gọi mới lạ của các phương pháp và kỹ thuật dạy học. Thực tế, có hàng trăm sáng kiến, phương pháp được đề xuất để hỗ trợ việc học tích cực - nhưng nỗi sợ đó thường không đến từ phương pháp mà đến từ việc chúng ta chưa hiểu rõ bản chất của chúng.

Nhiều kỹ thuật nghe có vẻ “hoa mỹ” hoặc phức tạp, nhưng khi bóc tách sẽ thấy chúng bắt nguồn từ vài ý tưởng cốt lõi. Ví dụ, những kỹ thuật được gọi là “động não”, “tia chớp”, “tia lửa”… về bản chất đều là những biến thể của cùng một nguyên tắc: khơi gợi ý tưởng và tăng tương tác giữa học sinh. Biết được cốt lõi ấy giúp thầy cô nhận ra rằng một kỹ thuật có thể được biến tấu, ghép nối hoặc đơn giản hóa để phù hợp với lớp học của mình.

Điều quan trọng không phải là tên của phương pháp, mà là cách chúng ta dùng nó. Trước khi áp dụng, cần cân nhắc: môi trường dạy - phòng học, cơ sở vật chất - và đặc điểm người học: độ tuổi, năng lực, nhu cầu. Tùy ngữ cảnh, một kỹ thuật có thể phải được điều chỉnh - thay đổi thứ tự bước, rút gọn hay thêm hoạt động phụ - để thực sự mang lại hiệu quả. Tính linh hoạt này chính là năng lực nghề nghiệp quan trọng của người giáo viên.

Thầy cô hoàn toàn có thể sáng tạo và cải tiến - không chỉ sao chép nguyên bản. Ví dụ nhỏ: một hoạt động nhóm đơn giản (ví dụ gọi là “khăn trải bàn”) có thể được bổ sung kỹ thuật chuyển hàng, hoặc xoay vòng vị trí để tạo thành một phiên bản mới sinh động hơn. Những sửa đổi nhỏ như vậy thường phù hợp hơn với thực tế lớp học và giúp tăng tương tác, quản lý lớp dễ dàng hơn.

Trước khi chọn một phương pháp, hãy tự hỏi rõ ràng: Tại sao mình cần dùng phương pháp này? Nó giúp giải quyết vấn đề nào trong lớp? Khi câu trả lời rõ ràng - ví dụ: khuyến khích tư duy phản biện, tăng tỉ lệ học sinh tham gia, hay rút ngắn thời gian chờ - thì phương pháp mới phát huy tác dụng thực sự.

Một checklist ngắn khi áp dụng phương pháp:

Xác định mục tiêu dạy học (bạn muốn học sinh làm được gì).
Đánh giá điều kiện (không gian, thời gian, tài nguyên).
Điều chỉnh kỹ thuật cho phù hợp đặc điểm học sinh.
Chuẩn bị cách đánh giá/nhận phản hồi để biết phương pháp hiệu quả hay không.

Kết lại, đừng để tên gọi phương pháp làm bạn bối rối. Hãy hiểu bản chất, đặt mục tiêu rõ ràng, linh hoạt điều chỉnh và dám sáng tạo - như vậy mỗi phương pháp trở thành công cụ đắc lực giúp học sinh thực sự học được.