SEARCH RESULTS

Tôi sinh ra trong một gia đình ở ngoại ô thành phố. Mẹ tôi là giáo viên Tiểu học, ba tôi là bộ đội nhưng từ khi mẹ sinh em tôi thì ba tôi ra quân và làm ngoài. Với nền kinh tế những năm 90 thì công việc của ba mẹ tôi chỉ đủ ăn. Tuổi thơ của tôi là những lần chứng kiến ba mẹ cãi nhau, thậm chí đánh nhau cả làng biết. Tuy vậy, ba mẹ tôi lại rất yêu thương chị em tôi. Ba tôi luôn tự hào về chị em tôi, còn mẹ thì luôn động viên chúng tôi. Khi tôi mới ra trường, đi dạy và phải lên tiết hội giảng, tôi lo lắng kể với mẹ. Mẹ chỉ nói "ui, con làm dư sức qua cầu". Chỉ cần câu nói ngắn gọn vậy thôi cũng khiến tôi tự tin hơn rất nhiều. Giờ học cô Ngọc, tôi mới thấy rằng ba mẹ tôi cũng giáo dục chị em chúng tôi theo kiểu "TRỒNG HOA THAY VÌ NHỔ CỎ". Lên lớp 10, tôi chuyển đến học trường THPT Trấn Biên trung tâm thành phố. Tôi lại còn mạnh dạn thi vào lớp nguồn để tạo áp lực cho bản thân phấn đấu. Và vào đây học, các bạn quá là năng động, sáng tạo khiến đứa "nhà quê" như tôi cảm thấy mình không theo kịp. Tôi đã tìm đến môn võ karatedo để có thêm sự tự tin. Tôi học võ cũng khá chăm chỉ nên thầy gọi vào tập cùng đội tuyển tỉnh và đi thi các giải lớn nhỏ trong nước. Hồi đó không hiểu sao, tôi thì khả năng có hạn mà cứ đấu giải là sẽ có ít nhất là huy chương đồng. Một là do bốc thăm loại trực tiếp, tôi được miễn vòng nên đã có giải, hai là đối thủ của tôi bỏ cuộc. Ngày đó thầy tôi hay nói số tôi hên nên thầy thích cho tôi đi đấu giải . Giờ học lớp NÂNG TẦM NHẬN THỨC- PHÁT TRIỂN BẢN THÂN, tôi mới ngẫm lại. Vì tôi vốn là người lạc quan, luôn suy nghĩ tích cực nên trạng thái điện từ nội tâm của tôi thường theo chiều hướng dương. Và đó chính là biểu hiện của VÒNG LẶP MAY MẮN. VÌ SAO TÔI CHỌN SƯ PHẠM? Ngày đó học xong lớp 12, tôi cũng muốn thi vào trường ĐH TDTT. Nhưng tôi cũng cảm nhận rằng con gái học thể thao thì vất vả. Và mẹ tôi cũng hay đùa bảo: "mày học võ vậy, mai mốt không bà mẹ chồng nào đồng ý đâu, về mày đánh con trai người ta thì khổ". Tôi cũng hơi sợ thật, nên tôi chuyển sang thi sư phạm. Tôi rớt đại học và chuyển nguyện vọng về học trường cao đẳng gần nhà. Tôi rớt mà mẹ tôi vui lắm. Mẹ đi khoe với họ hàng là tôi rớt thì đỡ tốn kém hơn cho gia đình. Đấy, có lẽ tôi giống mẹ mình tính lạc quan đó đấy ạ. Giờ tôi có gia đình rồi tôi mới hiểu nỗi lo của mẹ ngày đó. Trong trường sư phạm, tôi thích nhất là môn tâm lý học. Nhưng khi học, tôi cũng chỉ thu nhặt được là phải luôn bình tĩnh trong mọi tình huống. Nhưng tôi nhớ cô Mai dạy môn Tiếng Việt từng nói với chúng tôi rằng: "nếu các bạn không dạy hết lòng là các bạn có tội với nhân dân đó, vì tiền lương các bạn nhận được là từ nhân dân đóng góp". Vì thế khi đi dạy, tôi luôn cố gắng làm tốt công việc được giao, hết lòng với học sinh. Nhưng tôi vẫn thấy phương pháp của mình có gì sai sai. Những giờ hội giảng, tôi đều dạy trước và cài cho học sinh câu trả lời. Tôi vẫn còn quát học sinh để học sinh trật tự. Giờ tôi được học cô Ngọc, tôi mới vỡ ra được nhiều điều. Thì ra tôi đã tước đi cơ hội xử lí thông tin của học sinh, tôi đã "BẬT ĐÈN- CHO ĂN" thay vì "TẠO LỒNG" cho các bạn . Tôi không biết rằng học sinh chỉ tiếp thu được khoảng 10- 15 phút, quá thời gian đó các em sẽ xao nhãng và cần thay đổi trạng thái. Và điều cũng không kém phần quan trọng là 3 VÒNG TRÒN VÀNG và mô hình cây phương pháp dạy học. Học được điều này giúp tôi hiểu, khi dạy học sinh tôi phải bắt đầu bằng câu hỏi Why? Khi đặt câu hỏi phải rõ ràng. Người giáo viên cần cho người học hiểu rõ tại sao tôi phải học? Người giáo viên cũng cần hiểu rõ tại sao tôi cần phải thay đổi phương pháp dạy học để tiết học đạt hiệu quả tốt hơn. Tôi mới theo cô Ngọc từ tháng 10 năm ngoái thôi nhưng tôi cảm nhận tôi đã chuyển hóa rất nhiều. Tôi đã mở rộng đường biên chấp nhận của mình, luôn cố gắng tạo những hoạt động vui vẻ, áp dụng kĩ thuật dạy học tích cực cho học sinh thân yêu. Tuy tôi chỉ mới bắt đầu thay đổi, chặng đường phía trước còn dài và nhiều khó khăn, rào cản. Nhưng nhờ cô Ngọc , tôi đã có công thức suy nghĩ cho bản thân. Đó là tôi cứ đặt nghi vấn tích cực, hỏi điều mình mong muốn rồi câu trả lời sẽ xuất hiện thôi. Mình cứ làm việc xuất phát từ tâm thì mọi việc sẽ tốt thôi. Và cô Ngọc cũng từng nói rằng nếu bạn muốn bày tỏ lòng biết ơn cô thì hãy áp dụng cho chính bạn, cho học sinh, gia đình của bạn, không nên tung hô cô nhiều quá. Biết ơn cô Trần Khánh Ngọc , biết ơn đội ngũ các thầy cô trong BTC DHTC đã giúp tôi thay đổi, yêu nghề hơn.

Buổi học được tổ chức nhằm giúp các thầy cô thấu hiểu chương trình giáo dục phổ thông 2018, đặc biệt là những nội dung liên quan đến phát triển năng lực. Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu ba trọng tâm chính:

Bạn có đang học hỏi rất nhiều nhưng cảm giác như kiến thức chỉ "ngủ yên" mà không thực sự biến thành kết quả? Video này sẽ giúp bạn hiểu về cách kích hoạt tiềm năng tiềm thức, xây dựng con đường tư duy rõ ràng, và ứng dụng kiến thức một cách thực tế. Qua đó, bạn sẽ thấy làm thế nào việc học tập nghiêm túc và chia sẻ hiện thực có thể mang lại sự thay đổi to lớn trong công việc và cuộc sống của chính bạn. Hãy xem để trải nghiệm sự chuyển hóa mạnh mẽ này!

Bạn có bao giờ tự hỏi: Tại sao một số người có thể kiên trì học đi học lại, dậy sớm từ 4 giờ 30 để tham gia các buổi học, hay dành thời gian chia sẻ những câu chuyện thành công của mình? Video này sẽ giúp bạn hiểu sâu sắc hơn về cách tư duy "biết, tin, hiểu" định hình hiện thực cuộc sống, cũng như lý do việc chia sẻ và nuôi dưỡng môi trường tích cực có thể tạo nên sự chuyển hóa lớn lao trong cả sự nghiệp lẫn cuộc đời bạn. Hãy xem và khám phá sức mạnh của chính mình!

Trong một buổi training dành cho giáo viên tiểu học và THCS, tôi nghe được mẩu đối thoại thú vị như sau: - Tớ thấy một trong những cái làm cho học sinh nó không phục là vì mình đối xử với chúng nó không công bằng, - Chả thế, hôm nay mình khó chịu trong người, học sinh hơi nghịch một tí, mình phạt nặng, hôm sau vẫn là cái lỗi như thế nhưng mình lại không để ý hoặc chỉ phạt nhẹ thì rõ ràng nó không phục là đúng rồi. Việc giáo viên không kiểm soát được cảm xúc, dẫn đến trước hết bản thân mình luôn bất an và bị làm phiền bởi những cảm xúc tiêu cực, ảnh hưởng đến chất lượng giờ dạy và cuối cùng, đánh mất hình ảnh đẹp trong mắt học sinh, v.v…. là một trong số hàng chục gạch đầu dòng được giáo viên trong buổi training liệt kê khi đề cập đến những vấn đề mình phải đối mặt khi bước vào lớp. Ai cũng biết, cảm xúc đóng vai trò quan trọng trong mọi mặt đời sống của mỗi cá nhân, chẳng hạn cảm giác lo lắng bất an khiến chúng ta không thể ra được những quyết định đúng đắn hoặc cảm xúc tiêu cực làm cản trở quá trình xử lý thông tin. Vì thế, học tập về cảm xúc và tương tác xã hội (Social and Emotional Learning/SEL) để giúp mỗi người nhận thức, quản lý bản thân tốt hơn, tăng cường khả năng thấu cảm và có những mối quan hệ tích cực, thành công hơn, hạnh phúc hơn là cần thiết cho tất cả chúng ta, bất kể trẻ em hay người lớn. Vậy, làm sao để xây dựng một chương trình giáo dục về cảm xúc và tương tác xã hội hiệu quả? Trước khi trả lời trực tiếp vào câu hỏi, chúng ta hãy cùng điểm qua 3 sai lầm cơ bản mà “những người đi trước” đã gặp phải, vì nhờ có những bài học đó, con đường chúng ta đi sắp tới sẽ thuận lợi và thênh thang hơn. Sai lầm số 1: Chỉ tập trung vào chương trình học Đây là một cách tiếp cận rất phổ biến, đặc biệt là trong những chương trình giáo dục kỹ năng sống, giá trị sống nói chung. Nếu chúng ta hiểu rằng kỹ năng sống và giá trị sống thấm đẫm trong cách con người nghĩ, nói và làm hàng ngày, hàng giờ thì việc chỉ ra rả học lý thuyết về những điều đó thực sự không có ích lợi và hiệu quả thực tiễn nhiều lắm. Sai lầm số 2: Chỉ tập trung vào tiết học Trong tiết học SEL, học sinh được nhắc nhở và thực hành rất sâu về nhận thức bản thân, quản lý cảm xúc và tương tác xã hội tích cực, nhưng các em quá thiếu môi trường để thực hành, được quan sát và cảm nhận về SEL khi ra khỏi lớp, vì các môn học khác không được tích hợp SEL, nhà trường không thực hành SEL, gia đình không thực hành SEL. Sai lầm số 3: Chỉ tập trung vào học sinh Sai lầm này xuất phát từ lối suy nghĩ cho rằng học sinh là đối tượng đích cần được giáo dục, nên chương trình SEL là dành cho học sinh và học sinh phải là người thường xuyên thực hành. Những người có lối suy nghĩ này đã quên mất một điều quan trọng: đối với học sinh, đặc biệt là những học sinh nhỏ, bố mẹ, thầy cô và tất cả những người lớn các em tiếp xúc hàng ngày chính là hình mẫu học tập quan trọng nhất. Nếu người lớn không thực hành SEL thì dựa vào đâu để chúng ta có thể trông đợi các em cũng thực hành SEL? Nghiên cứu của CASEL, tổ chức lớn nhất và có uy tín nhất trên thế giới về SEL hé lộ những nguyên tắc quan trọng để trường học có thể triển khai một chương trình SEL thành công, đó là: Có sự tham gia của các bên liên quan (hiệu trưởng, giáo viên, chuyên gia tư vấn, nhà tâm lý học, nhân viên xã hội, phụ huynh, học sinh). Khi triển khai SEL nên bắt đầu từ người lớn trước và cần tạo ra được một môi trường đồng bộ, tích hợp SEL ở cả 3 mức: chương trình học, chính sách của nhà trường/toàn trường, quan hệ giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng. Thực hiện các chương trình SEL dựa trên bằng chứng (evidence-based), phù hợp với hệ thống chương trình học và bối cảnh của nhà trường. Xem xét các yếu tố thuộc bối cảnh đại phương để hiểu rõ các nguồn lực và thách thức khi triển khai chương trình. So sánh 35 chương trình SEL dành cho lứa tuổi mầm non và tiểu học tại Mỹ cho thấy: việc thiết kế chương trình SEL với trọng tâm như thế nào là tuỳ thuộc vào từng trường, có những chương trình tập trung vào việc phòng chống bạo lực học đường hoặc lạm dụng chất gây nghiện, có những chương trình tập trung vào việc hỗ trợ học sinh nâng cao sức khoẻ tâm lý và phát triển nhân cách lành mạnh, có những chương trình tập trung vào việc hỗ trợ học sinh củng cố các năng lực về thiết lập và đạt được mục tiêu, giải quyết vấn đề, lãnh đạo, v.v. Chi tiết: https://casel.org/guide/programs/ Để hỗ trợ giáo viên và nhà trường bắt đầu thiết kế và triển khai chương trình SEL, CASEL cung cấp một hệ thống công cụ online rất tiện lợi và đầy đủ: https://schoolguide.casel.org/where-to-start/ Trong trường hợp nhà trường muốn tham khảo và áp dụng tại trường mình một chương trình SEL dựa trên bằng chứng đã được kiểm nghiệm và tuyển chọn, đây là gợi ý của CASEL: - Bước 1: Sử dụng Bảng xếp hạng để lên danh sách những chương trình phù hợp. - Bước 2: Xem bản mô tả cụ thể về từng chương trình để thu hẹp danh sách tìm kiếm. - Bước 3: Thu thập thông tin bổ sung (tham khảo hình ảnh, bài viết trên website của mỗi chương trình). - Bước 4: Đánh giá độ nhạy cảm văn hóa và khả năng đáp ứng ngôn ngữ của chương trình. - Bước 5: Liên hệ và tham quan các trường đang sử dụng chương trình. Chi tiết: https://casel.org/guidelines/ Hy vọng những thông tin trên đây sẽ giúp các thầy cô tự tin để bắt đầu thiết kế và triển khai một chương trình SEL đồng bộ tại trường của mình.

Mình sinh ra trong một nhà nông nghèo. Bố mình là người trọng sự học, ông quyết tâm cho 3 con trai học đến nơi đến chốn, còn 2 chị gái của mình thì thiệt thòi vì chỉ được học hết cấp 2 phải ở nhà làm ruộng để cho các em được học. Anh trai mình đi TNXP trong thời gian chống Mỹ, sau khi miền Nam giải phóng, anh thi vào Đại học Tổng Hợp Hà Nội. Chính anh là người đi trước làm gương để 2 em trai cũng đỗ ĐH. Nhờ thầy Phương - Hiệu Phó trường cấp 1 hỗ trợ mà năm lớp 4 mình được chọn tham gia lớp bồi dưỡng HSG Toán của huyện, từ đó đến năm lớp 7 (tương đương lớp 9 bây giờ), mỗi năm mình có mấy tháng xa nhà đi học trọ ở xã khác trong huyện. Hồi lớp 7, không nhớ bằng cách nào mà trong tay mình có một quyển tử vi, thế là tự lập lá số. Trong đó có nói rằng mình sau này sẽ làm thầy, không làm thầy giáo thì làm thầy thuốc, không làm thầy thuốc thì làm … thầy bói! Cũng năm lớp 7 mình có 4 ước mơ: Đỗ ĐH, biết Tiếng Nga, biết chơi ghi ta và biết võ. Đến nay mình đã thành thầy giáo, nhưng chưa biết miếng võ tay chân nào ngoài võ … mồm! Học hết lớp 7 cấp 2, bọn mình được chuyển lên cấp 3 thành lớp 10 (vì chương trình PT chuyển từ hệ 10 năm thành hệ 12 năm). Những năm cấp 3 thật đẹp, những bạn bè thân nhất của mình đều là cùng học cấp 3. Bạn Chanh đưa cho mình mượn một quyển sách Vật lý (sách bổ túc!), trong đó có nội dung về chuyển động ném xiên mà trong SGK cho học sinh bình thường không có. Nhờ đọc nội dung ấy cùng tự học sách anh trai mình mua về, năm lớp 11 mình đạt giải cao môn Lý tỉnh Hà Nam Ninh. Từ lớp 4 đến lớp 11 mình đều theo các lớp bồi dưỡng Toán, và học không đến nỗi nào, nhưng ấm ức vì lớp 11 không được các thầy cô chọn đi thi môn Toán. Hóa ra trong rủi có may! Từ đó mình rẽ sang Lý. Năm đó trường cấp 3 của mình trở nên nổi tiếng vì có anh PTH đi thi Olympic Vật lý Quốc Tế. (Tiếc thay cho anh PTH, giờ đang lãnh án). Năm lớp 12 mình cùng 4 thành viên đội tuyển Vật lý tỉnh HNN dự thi HSG Quốc gia đều đạt giải chính thức. Thầy Đoàn Ngọc Căn phụ trách môn Vật lý của Ty GD HNN đạp xe hơn 30 cây số đem Giấy chứng nhận đạt giải đến nhà mình vì thầy nghĩ mình có thể cần để nộp vào thẳng Sư phạm Vật lý. Tuy nhiên, ĐH Tổng hợp, nghành Vật lý Hạt nhân là mong muốn của mình. Thời đó các thầy cô giáo vất vả lắm, phấn không có mà viết, nhà bạn nào có tượng thạch cao vỡ mang đến cho thầy cô viết bảng thì thầy cô mừng lắm. Câu “chuột chạy cùng sào mới vào sư phạm” là lý do mình đã không chọn nghề giáo. Điểm thi đại học khối A giúp mình được chọn đi học ở Liên Xô. Số tiền dành dụm khi đi học các lớp bồi dưỡng HSG và vay thêm một anh cùng quê đủ để mua 1 cây đàn. Như vậy 3 ước mơ khi xưa đã đồng thời đạt được khi mình trở thành sinh viên Khoa Lưu học sinh Nga trường ĐH Ngoại ngữ HN. Trở về nước, không còn chính sách phân công công tác thời bao cấp, mình muốn ở lại làm việc tại Hà Nội (đây cũng là một giao ước cùng với một người bạn học cấp 3). Nhờ có Giấy chứng nhận khi xưa, thầy Nguyễn Xuân Khang đã nhận mình vào làm giáo viên của Khối Chuyên Lý. Lá số tử vi năm nào tự mình xem cho mình đã đúng! Xin nói rõ là mình không cổ vũ cho bói toán đâu nhé.

Có lẽ đó là cơn mưa mà nó nhớ nhất trong cuộc đời gần 40 năm tủi đến giờ. Đã 27 năm qua rồi, mà mỗi khi nhớ lại, nó vẫn còn thấy … tiếcJ) Hồi ấy nó học thêm buổi tối ở trung tâm tiếng Anh và đã rất yêu quý cô giáo dạy nó – người giáo viên đầu tiên đã khiến cho nó thực sự thay đổi, thay đổi rất nhiều! Giờ học buổi tối thường diễn ra lúc 18h – 20h, 2 buổi/tuần, tại trường THPT Thái Phiên (nó không nhớ rõ là đã theo học lớp vào ngày chẵn hay ngày lẻ nữa). Buổi chiều, sau khi tan học ở trường cấp II Quang Trung xong, là nó với vài đứa bạn sẽ đi bộ tầm 1,5 km sang trường Thái Phiên để học tiếng Anh; sau đó hết giờ thì cả lũ lại đi bộ về nhà. Nó còn nhớ hôm đó khi gần hết giờ học thì trời đổ mưa như trút, gió giật từng cơn khiến những nhành cây cứ đập vào cửa sổ lớp học ầm ầm. Mưa to đến nỗi át hết cả tiếng cô giáo, nên lớp học phải dừng lại và cô trò ngồi xích gần nhau để buôn chuyện. Rồi lần lượt từng đứa ra về. Đứa có áo mưa thì tự về, đứa thì được bố mẹ đến đón. Trong lớp chỉ còn lại mỗi 2 cô trò vì cả nó và cô đều không ai có áo mưa mà ngoài cửa sổ trời vẫn mưa nặng hạt. Thế là nó tranh thủ ngồi … nói chuyện linh tinh với cô. Nó cũng chẳng nhớ 2 cô trò đã nói những chuyện gì, chỉ nhớ trong lòng nó có cảm giác thật gần gũi, ấm áp và chỉ ước rằng … trời cứ mưa hoài như thế… Nhưng rồi bỗng nó nghe tiếng gọi “Ngọc ơi!”. Nhìn ra cửa, nó thấy mẹ đang trùm áo mưa đứng vẫy (nói là áo mưa thôi, chứ thời đó chỉ là một mảnh nilong hình vuông hoặc hình chữ nhật, khi mặc thì choàng lên người rồi buộc nút ở cổ như kiểu khoác áo choàng, chỉ che được một phía hoặc đằng trước, hoặc đằng sau thôi). Mẹ đưa nó mảnh vải mưa và bảo “trùm vào rồi về đi con”, xong mẹ ra trông cái xe đạp đang dựng ngoài cửa lớp mà cũng chẳng để ý đến việc có cô giáo nó ở đấy. Nó trùm áo mưa vào rồi nhưng vẫn không muốn về, không muốn để cô lại một mình trong lớp nên cứ tần ngần đứng đấy. Mẹ lại giục: “Thu sách vở xong chưa, về đi con!”. Cô cũng bảo: “Ngọc nhanh lên kẻo mẹ đợi!”. Nó không thể để mẹ đợi lâu hơn được nữa. Nó chạy lại chỗ cô, và bỗng nhiên lấy hết can đảm, thơm vào má cô một cái rồi bảo: “Vậy em về cô nhé” rồi chạy mất hút theo mẹ. Nó cũng không dám quay đầu nhìn lại xem cô phản ứng thế nào. Trên đường về, nó vừa sung sướng (vì đã …dám thơm cô) lại vừa … tiếc nuối. Giá như mẹ đừng đến đón nó vào lúc ấy để nó có thể ngồi với cô lâu hơn. Rồi trong đầu nó hiện lên rất nhiều phương án “giá như” và những “hệ quả”: Giá như lúc ấy nó can đảm bảo mẹ là thôi mẹ về trước đi, con đợi ngớt mưa rồi về cùng cô giáo của con, con đi bộ về cũng được (không được, mẹ sẽ chẳng cho đâu, tối muộn thế mà con gái đi bộ về một mình sao được, mẹ sẽ lo chết mất). Giá như lúc đó nó đưa mảnh vải mưa của mình cho cô để cô cũng có thể về luôn được (không được, thế thì mẹ cũng không cho mà cô cũng không cho vì nó sẽ ướt hết, nó không thể trùm chung áo mưa với mẹ được vì mỗi mảnh áo mưa nhỏ xíu chỉ đủ che cho 01 người). Nó cũng không thể bảo mẹ ngồi lại đợi mưa ngớt với nó và cô, vì em gái nhỏ mới 1 tuổi ở nhà cũng đang chờ mẹ… Bao nhiêu phương án nảy lên trong cái đầu nhỏ xíu của nó cùng với cảm giác day dứt vì đã để cô ở lại đó một mình. Cảm giác ấy đã theo nó đi vào giấc mơ đêm hôm đó, nó thấy mình thật cao lớn với chiếc áo choàng thật rộng đủ để che cho cả nó và cô nữa. Cảm giác đó theo nó đến tận những năm sau, để mỗi khi nhớ lại, nó vẫn thấy hiện lên hình ảnh lớp học với những bóng đèn vàng, cô ngồi đó mắt nhìn ra cửa sổ; vẫn hiện lên cảm giác hồi hộp lúc nó thơm vội lên má cô; vẫn hiện lên cảnh đứa bé lút cút trèo lên xe đạp của mẹ nhưng vẫn ngoái cổ lại cho đến khi không còn nhìn thấy ánh sáng vàng vàng tỏa ra từ lớp học… Và cho đến bây giờ, nếu như được trở lại khoảnh khắc ấy, nó vẫn không biết trong tình thế của một cô bé lớp 7, nó sẽ phải chọn như nào mới là hợp lý, mới đỡ thấy tiếc nuối và day dứt. Nó vẫn chưa có câu trả lời, nên chỉ biết mỉm cười và ghi nhận những cảm xúc ngô nghê và thật đáng yêu ấy. À, mà nhờ kỉ niệm hôm đó, nó đã “rút kinh nghiệm” cho việc mang áo mưa, để sau này cuộc đời đi học của nó lại có thêm câu chuyện thú vị về … những chiếc áo mưa nữa đấy! Ai muốn nghe tiếp chuyện về những chiếc áo mưa nào??? (và ai gợi ý giúp nó xem lúc đó nó có thể làm gì để … khỏi day dứt nhỉ???)

Nhân dịp VOV2 làm chương trình “Mỗi tuần một nhân vật” mà mấy chị em (mình với bạn phóng viên và chị nhà báo) ngồi buôn chuyện với nhau cả buổi chiều, và mình lại có dịp để nhớ lại những câu chuyện và kỉ niệm ngày xưa với các cô giáo. Mà có khi phải viết thành Hồi kí, thì mới kể ra hết các chuyện YÊU CÔ GIÁO của mình mất thôi ý. Nếu ai đã từng học SỨ MỆNH NGƯỜI THẦY, hoặc nghe buổi trò chuyện trên VOV2 đó thì cũng đã biết rằng mình trước đây là một đứa trẻ khá đầu gấu, nghịch ngợm và có thể xếp vào loại “cá biệt” theo cách gọi của người lớn. Nhưng rồi cuộc đời của đứa bé đó đã “sang trang”, trở thành “con ngoan, trò giỏi” một cách … hoàn toàn tự nguyện (chứ không phải do bố mẹ “ép” như bây giờ nhé), chỉ bởi vì nó… YÊU CÔ GIÁO! Chuyện học hành tiến bộ của NÓ thì giờ ai cũng biết rồi. Nó không chỉ học giỏi hơn, thi được vào trường chuyên, đạt HSG quốc gia, vào thẳng Đại học, trở thành Giảng viên…mà giờ đây nó còn đang thực hiện một công việc mà nó đam mê… Giờ gác chuyện học hành sang một bên, nó muốn kể cho mọi người nghe về những “chuyện râu ria” xung quanh chủ đề YÊU CÔ GIÁO. Có ai muốn nghe chuyện của nó không nè?  Và câu chuyện đầu tiên, để cho một mở đầu LÃNG MẠN (chuyện tềnh iu mờ) nên sẽ là chuyện về NHỮNG BÔNG HOA!!!  Giờ là sắp tháng 10 rồi nhỉ? Tháng của HOA SỮA ngào ngạt khắp phố phường. Nó thích hoa sữa từ năm lớp 8 chỉ bởi nghe cô giáo dạy tiếng Anh ở trung tâm mà nó yêu nói rằng cô ấy rất thích bài hát “Hoa sữa”: Hoa sữa vẫn ngọt ngào đầu phố đêm đêm. Có lẽ nào, anh lại quên em? Có lẽ nào, anh lại quên em?... Và rồi một buổi tối đi học thêm về, nó đã trèo lên một cây hoa sữa thật to bên vệ đường để bẻ lấy một cành hoa sữa. Nó phi xe đạp đến nhà cô và gài cành hoa ấy vào cánh cổng sắt đã đóng im ỉm. Nó đứng đó một lúc để hít hà mùi hương ngọt ngào ấy rồi quay xe đi về, trong đầu nghĩ đến viễn cảnh sáng ngày mai khi cánh cửa nhà mở ra, cô sẽ ngửi thấy mùi hương hoa sữa đầy sân. Rồi khi cô mở cổng, sẽ thấy cành hoa nó treo ở đó. Chắc là cô sẽ thắc mắc rằng ai đã làm việc này … Nó tưởng tượng ra như thế rồi chìm vào giấc ngủ mà trên môi vẫn còn đọng lại nụ cười.  Rồi đến những bông HOA HỒNG ĐỎ vào sáng thứ Năm mỗi tuần! Mỗi tuần, vào đúng sáng thứ Năm, nó sẽ đều chọn ra 05 bông hồng để mang đến nhà cô (mà thường sẽ là đưa hoa cho … ba của cô vì giờ ấy cô đi làm đâu có ở nhà). Nó không biết khi cô về, nhìn thấy những bông hoa ấy thì cô cảm thấy như thế nào, nó chỉ biết cảm giác HẠNH PHÚC của CHÍNH NÓ khi nâng niu, lựa chọn từng bông hoa hồng nhung nhỏ xinh còn vương vương những giọt nước nhỏ trên cánh hoa, như đang mỉm cười với nó (khiến nó quên cả cảm giác đói bụng vì nhịn ăn sáng để dành xiền mua hoa). Nó để cho trái tim của mình được mở tung và ngập tràn yêu thương; để cho lồng ngực mình căng đầy sinh khí. Và với nguồn năng lượng yêu thương ấy, nó bước qua những khó khăn trong chuyện gia đình. Việc bố mẹ cãi nhau, việc xô bát xô đũa… dường như không còn, hoặc là chạm vào nó rất ít. Bởi tâm trí và trái tim của nó còn đang bận mải với những cánh hoa!  Một loài hoa nữa mà nó nhớ là những bông HỒNG VÀNG – loài hoa mà cô giáo dạy Sinh của nó năm lớp 9 nói rằng cô rất thích. Cô bằng tuổi mẹ nó và sống một mình vì người yêu của cô hi sinh tại chiến trường miền Nam năm 1972. Nó nhớ mỗi dịp sinh nhật cô, hoặc mỗi dịp nó có điều kiện lên Hà Nội thì đều tìm mua để tặng cô những bông hoa hồng vàng. Hồi ấy ở Hà Nội có hoa hồng vàng lai đẹp hơn hoa hồng vàng ta ở Hải Phòng nên khi đã là sinh viên đại học, mỗi lần về mà có điều kiện, thể nào nó cũng mang theo về những bông hoa!  Nó cũng còn nhớ lắm một kỉ niệm về hoa với cô giáo dạy Sinh hồi học cấp 3 ở trường chuyên Trần Phú. Cô không dạy lớp nó nhưng chẳng hiểu nó đã ấn tượng với cô về điều gì mà chỉ biết rằng nó rất quý cô thôi. Nó quý cô từ xa, từ hồi lớp 10 khi mới bước chân vào trường, cơ mà đến tận lớp 12 khi học đội tuyển HSG quốc gia có cô tham dự cùng, nó mới có cơ hội để nói chuyện với cô và … bày tỏ tình cảm của mình. Và nó nhớ như in ngày sinh nhật cô – trước nó 01 ngày, 01 tháng và 11 năm!!! Vào ngày sinh nhật ấy, nó chuẩn bị một bó hoa CÚC VÀNG, tự tay nó chọn từng bông và gói ghém cẩn thận. Nó đạp xe đợi sẵn trước cửa nhà cô (nhà cô và nhà nó ở 2 đầu thành phố, trong những mẩu chuyện sau có dịp nó sẽ kể), bởi nó muốn trở thành người đầu tiên nói lời chúc mừng sinh nhật cô năm đó. Nó còn nhớ ánh mắt bất ngờ, vừa vui, vừa ngượng ngùng của cô, cứ như là cô đang trở về thời thiếu nữ và được nhận hoa từ một chàng trai mới lớn ấy (kaka). Hai cô trò vừa đạp xe đến trường vừa ríu rít trò chuyện thật vui trong không khí trong lành của mùa thu. Đến bây giờ, khi có dịp gặp lại cô, thi thoảng cô vẫn nhắc đến câu chuyện ấy. Cô bảo rằng đó là bó hoa mà cô sẽ thật khó quên; và rằng dù cô đã có thật nhiều HS yêu quý mình, nhưng cái cách nó thể hiện tình yêu với cô vẫn thật là đặc biệt.  Cứ như vậy, với những bông hoa và với những kỉ niệm êm đềm khác, nó vượt qua những khủng hoảng của tuổi dậy thì, vượt qua những khủng hoảng trong gia đình để vững vàng bước tiếp. Tâm hồn nó có một chỗ để nương tựa, để neo bám giữa bão giông. Và tự trong tim mình, nó vô cùng biết ơn những cô giáo ấy vì đã xuất hiện trong cuộc đời của nó, để cho nó trải nghiệm việc được sống trong một TÌNH YÊU trong veo, hồn nhiên, vô điều kiện – tình yêu ngập tràn trong trái tim của chính nó!  Và cũng chính vì thế, nó muốn mang thông điệp này, suối nguồn yêu thương này đến với mỗi NGƯỜI THẦY mà nó có duyên được gặp – để nói với họ rằng SỨ MỆNH của chúng mình khi có mặt trên cuộc đời này, khi chọn nghề nghiệp này, là để CHẠM ĐẾN NHỮNG TRÁI TIM!!! (Còn tiếp)

Để phát triển niềm tin về giá trị bản thân, trẻ cần được trải nghiệm việc có người lắng nghe cảm xúc, suy nghĩ và ý tưởng của mình một cách nghiêm túc. Các em cần được biết đến cảm giác “Tôi quan trọng và tôi được quan tâm” – Trích “Kỉ luật tích cực trong lớp học”. Mình còn nhớ có lần được đọc hẳn một “cây điều ước” của những đứa trẻ đang là HS lớp 6 viết cho cha mẹ của mình. Và trong số rất nhiều “lá cây”, mình đọc được dòng chữ: “Ước gì bố mẹ biết mình cần 1 người nghe những gì mình kể”. Đã bao nhiêu lần khi nghe con hoặc HS khóc hoặc than thở một điều gì đó, phản ứng đầu tiên của chúng ta là “gạt đi” hoặc “động viên” theo kiểu: Ôi zời, tưởng gì, sao có thế mà con/em cũng khóc? cũng than thở? Chuyện nhỏ như con kiến ấy mà. Con trai ai lại khóc nhè. Lớn rồi còn khóc, hay Nín đi, khóc nhè là xấu, là hư lắm… Hoặc đôi khi con trẻ nói với chúng ta một ý tưởng nào đó, con thích làm một việc gì đó và ngay lập tức chúng nhận được sự “khuyên bảo chân thành” của người lớn rằng điều đó thật vô ích, phí công, dở người mới làm thế, hoặc …đừng có mà mơ??? Cứ như vậy, phải chăng người lớn chúng mình đang vô tình từ chối việc lắng nghe cảm xúc, suy nghĩ và ý tưởng của trẻ? Cứ như vậy, có phải chúng mình đang tước đi nhu cầu được thấy “mình có ích, mình cần thiết, mình quan trọng và mình được quan tâm” của trẻ? Có thật con trai thì không được quyền khóc? Có phải khóc là xấu, là hư, nên càng lớn chúng mình càng học cách để …nuốt nước mắt vào trong và xây dựng cho mình một vỏ ngoài thật mạnh mẽ? Có phải bố mẹ hay thầy cô là người”biết tuốt” cả quá khứ và tương lai nên có thể đảm bảo cho trẻ một “tương lai sáng lạn” nếu trẻ biết “nghe lời” người lớn? Vậy thì tại sao đầu những năm 2000, ngành ngân hàng “hot ơi là hot” mà giờ thì ối nhân viên ngân hàng nghỉ việc? Liệu cách đây 10 năm, bố mẹ có biết đến một nghề được gọi là Youtuber?... Mỗi người chỉ có thể “biết” những điều mà chúng ta thực sự trải nghiệm; và cái “biết” đó cũng chỉ đúng với riêng mình mà thôi, chưa chắc đã đúng với người khác. Liệu việc chúng ta mang cái “biết” của mình để bảo con trẻ rằng “phải như này là đúng” … có thực sự là đúng? Đôi khi, điều trẻ cần ở người lớn không phải là … những lời khuyên, mà chỉ đơn giản là “Mình cần một người NGHE những gì mình kể!”. Chỉ đơn giản thế thôi!!!

Theo cuốn “Kỉ luật tích cực trong lớp học” (tác giả: Jane Nelsen, Lynn Lott, H.Stephen Glenn), trẻ cần được KHÍCH LỆ để phát triển các Nhận thức và kĩ năng quan trọng dưới đây, giúp trẻ có thể thành công trong học tập và cuộc sống: 3 Nhận thức quan trọng về bản thân: 1. Tôi có khả năng 2. Tôi có ích và tôi thật sự cần thiết 3. Tôi dùng năng lực bản thân để đưa ra quyết định có những ảnh hưởng tích cực đến bản thân và cộng đồng quanh tôi. 4 kĩ năng quan trọng: 1. Tôi có kỉ luật và tự kiểm soát được bản thân 2. Tôi có thể làm việc với người khác một cách tôn trọng 3. Tôi hiểu hành vi của mình ảnh hưởng đến người khác 4. Tôi có thể phát triển trí tuệ và kĩ năng đánh giá của mình qua việc luyện tập hàng ngày. Trong bài này, chúng mình lấy một số ví dụ cho cái đầu tiên nhé - TÔI CÓ KHẢ NĂNG!!! Để phát triển niềm tin về năng lực cá nhân của mình, trẻ cần một MÔI TRƯỜNG an toàn mà chúng có thể khám phá những HỆ QUẢ từ các LỰA CHỌN và HÀNH VI của mình mà không bị đánh giá là Thành công hay Thất bại – không có sự đổ lỗi, xấu hổ hay đau đớn - Kỉ luật tích cực trong lớp học. Bạn hãy thử cho các ví dụ về việc đó nhé! Dưới đây là một vài trường hợp mình đã thực hiện với bạn Cún (năm nay học lớp 9 rồi): Khi con xin phép làm một việc gì đó mà bố mẹ đánh giá là không ảnh hưởng đến tính mạng của con, không vi phạm pháp luật, không ảnh hưởng đến người khác (thân thể, đồ vật…) thì đều CHO PHÉP con được làm và được nhận lãnh các kết quả (có thể đưa ra một số “giới hạn chịu đựng” của bố mẹ nếu thấy cần thiết và con chấp nhận được). Kết quả đó dù là gì cũng sẽ không can thiệp, xuýt xoa đau xót hay “dạy bảo” thêm; để con tự đúc kết, tự điều chỉnh cho phù hợp với tình huống của con. Ví dụ 1: Đầu năm mua cho con đồng phục mới, nhưng con nghịch ngợm bôi màu lên toàn bộ áo; hoặc con muốn kiểm tra độ sắc của kéo nên đã … cắt thử một lỗ ở ống quần xem có thủng không (còn cả ngồi trong lớp ngứa tay nên dùng bút để chọc vào ống quần nữa…). Quần thủng thật, áo bị dính màu không giặt hết được (con tự giặt), thì con cũng cứ vui lòng mặc quần thủng, áo dính màu đi học cho cả năm học đó chứ bố mẹ cũng không mua đồ mới (đã giao hẹn từ đầu). Nếu con không chịu được thì tự bỏ tiền tiết kiệm ra mà mua lấy hoặc lên mạng search xem có cách nào “khắc phục hậu quả” tốt nhất hay không. Mình tuyệt đối không “tự vơ vào” và cũng chẳng thấy “xấu hổ” vì rằng: con ăn mặc luộm thuộm thế kia, không biết bố mẹ nó như nào! Mình cũng không chê con trông kinh quá, luộm thuộm quá… Mà 1 – 2 năm trước, bạn Cún nhà mình thì vẫn cứ vui vẻ mặc các thứ ấy đi học, chàng ấy chưa “thấy sao sao” thì mình cũng chẳng thấy sao cả! Còn giờ lớp 9 rồi, tự muốn có “hình ảnh” hơn trong mắt mọi người nên giờ bắt đầu để ý, ăn mặc chỉn chu hơn hẳn rồi. Mẹ thì chỉ xuýt xoa khen thật là con trông “ra gì đấy” và trêu đểu là “có em nào rồi phải không?”. Ví dụ 2: Con không thích bố kìm kẹp, vừa đi đón vừa hay mắng nên đề nghị mẹ đi đón con thay vì bố đón. Mình thẳng thắn nói với con rằng mẹ không thích làm việc đó, và mẹ cũng có việc khác cần làm; và việc đưa đón các con đi học đã được bố mẹ phân công nhau rồi. Nếu con không muốn bố đón, con hãy nghĩ cách khác. Sau đó, con đề nghị được tự đi xe đạp đến trường (nhà cách trường 12km) trong đúng những hôm rét lạnh tăng cường như thế này. Mình và bố bạn ấy đã họp lại với bạn, đưa ra yêu cầu về độ an toàn lúc đi đường, đảm bảo về việc mặc đủ ấm rồi … để tự bạn ấy đi xe đến trường. Ngày đầu tiên, chàng ta háo hức dậy từ 5h sáng, 5h20 đã ra khỏi nhà và đạp 1 mạch đến trường lúc 6h20. Chàng ta đeo 1 cái balo rất nặng (vì bình thường bố đón bằng ô tô hoặc xe máy nên có phải đeo đâu, mẹ bảo con giảm bớt trọng lượng đi từ lâu rồi nhưng không nghe). Tối hôm đó về mình thấy cậu chàng tự lôi ba lô ra rồi sắp xếp sao cho có thể mang đủ mọi thứ mình cần nhưng lại gọn nhẹ nhất! Mấy hôm nay, chàng ta đã điều chỉnh việc ra khỏi nhà lúc 5h45 thay vì 5h20. Trời vẫn rét lắm, nhưng bạn ấy vẫn chịu được và thích thế thì…kệ chứ sao giờ,kakaka. Nó làm mình nhớ đến chính mình ngày xưa cũng đạp xe từ đầu này đến đầu kia thành phố để …đưa cô giáo về nhà! Và lúc ấy, mình tự thấy bản thân CÓ NHIỀU KHẢ NĂNG lắm ý:)) Còn rất nhiều chuyện khác nữa, nhưng thôi tạm thế đã. Các bạn đưa các ví dụ của các bạn nữa nhé, để chúng mình cùng nhắc nhở nhau nào!!!

Khởi đầu cho những buổi làm việc đầu tiên của năm Tân Sửu, mình chọn đọc lại cuốn sách NGHỀ THẦY của cụ Hoàng Đạo Thúy – Một cuốn sách nhỏ nhắn và mỏng, chỉ vỏn vẹn 147 trang, nhưng lại ẩn chứa những triết lý, những lời giải đáp cho nhiều vấn đề bức bối hiện nay trong giáo dục. Cuốn sách được xuất bản lần đầu tiên cách đây hơn 70 năm, nhưng những điều được viết trong sách cho đến thời điểm hiện tại “vẫn còn nguyên giá trị”. Và ngay trong những trang đầu tiên của cuốn sách – trong bức thư gửi đến những người đang làm giáo dục, đang làm “nghề thầy”, có đoạn đã chạm thẳng vào trái tim mình: “… Bước vào Giáo giới là chúng ta đã có mục đích: không phải đi làm để kiếm ăn thôi, không phải chỉ đi làm công. Chúng ta “làm thầy”. … Chúng ta không phàn nàn vì người ta bạc đãi, hãy xét mình đã: Mình đã nhìn rõ công việc mình và để cả tâm trí, thân thể vào đó chưa? Mình đã biết nghề thầy và cố gắng cho xứng với nghề ấy chưa?”  Hai câu hỏi lớn được cụ đặt ra để mọi người cùng suy ngẫm: (1) Mình đã nhìn rõ công việc mình và để cả tâm trí, thân thể vào đó chưa? (2) Mình đã biết nghề thầy và cố gắng cho xứng với nghề ấy chưa? Với câu số 1, cụ khuyến khích mọi người tự suy ngẫm và đánh giá chính bản thân mình, bởi chỉ bạn mới biết bạn như nào là rõ nhất. Với câu số 2, cụ lần lượt bàn đến “nghề thầy” với rất nhiều các khía cạnh sâu sắc trong cuốn sách mỏng ấy.  Và mình muốn dừng lại ở đây để suy ngẫm về câu hỏi số 1 của cụ: (1) Mình đã nhìn rõ công việc mình và để cả tâm trí, thân thể vào đó chưa? Câu hỏi này không chỉ để hỏi cho những người đang làm nghề thầy, mà có thể với bất kì nghề nghiệp nào, với bất kì công việc hay hoạt động nào chúng ta đang làm. Khi làm việc đó, mình đang làm nó “cho ai”? Mình đã để hết tâm trí, thân thể của mình vào đó hay không?  Khi suy ngẫm lại những thời gian và công việc đã qua, mình thật sự thấy biết ơn bản thân vì nhận ra rằng: Trong hầu hết những việc mình làm, mình đã làm nó cho Chính Mình, và gần như luôn đặt hết tâm trí và thân thể của mình vào mỗi công việc đó.  Nhớ hồi còn là Giảng viên của trường Đại học sư phạm Hà Nội, mình đã luôn có mặt tại khoa vào lúc 7h15 mỗi ngày (hoặc sớm hơn). Mình đã phải “xin riêng” một chiếc chìa khóa để mở cổng khoa vì hầu như luôn là người đến sớm nhất, dù công việc làm giảng viên không bắt buộc mình phải có mặt tại trường thường xuyên, chỉ cần có tiết thì đến dạy hoặc nếu hướng dẫn sinh viên thì có mặt để hướng dẫn, còn lại bạn có thể làm việc tại nhà hoặc bất cứ ở chỗ nào bạn muốn. Nhưng với mình, khoảng thời gian được ngồi vào chiếc bàn học kê trong cái phòng kho nhỏ đó là một trong những khoảng thời gian thật hạnh phúc trong cuộc đời. Mình đã ở đó và đọc sách, nghiên cứu sách về phương pháp dạy học, nghiên cứu các quy luật hoạt động và học tập của não bộ để trả lời câu hỏi con người đã thực sự học tập như thế nào? nghiên cứu các cuốn sách giáo khoa của các nước để xem cách viết, cách tổ chức dạy học của họ khác của nước mình ra sao?… và bao nhiêu điều thú vị khác nữa. Một ngày trôi qua thật nhanh và mình thường đóng cửa phòng để về vào lúc 17h30 – cũng hầu như là người rời khỏi khoa muộn nhất. Và mình vẫn nhớ rất rõ cái cảm giác lâng lâng khi bước chân trên đường về. Lâng lâng vì vui, vì hạnh phúc bởi hôm nay lại khám phá thêm được nhiều điều mới mẻ, lại học được một điều gì đó thú vị, lại trở thành một "phiên bản mới" hơn của bản thân mình so với ngày hôm qua. Nhất là những lúc soạn được một giáo án hay, nghĩ được một cách tổ chức hoạt động mới cho sinh viên, thì chỉ cần hình dung ra việc mình sẽ “quay” “tụi nó” như thế nào khi lên lớp, “tụi nó” sẽ hào hứng ra sao, cảm thấy ngạc nhiên và thú vị thế nào với bài giảng của mình … là đã có thể làm mình … cười suốt trên cả đoạn đường lên đến giảng đường. Thậm chí có lúc bác trông xe ở giảng đường A2 còn bật lên câu hỏi: “Cô có chuyện gì vui mà cứ tủm tỉm cười một mình như thế???”. Đến giờ khi nhớ lại, cảm giác lâng lâng ấy lại tràn ngập trong lòng mình. May mà hồi đó đi xe máy đến trường thì luôn đeo khẩu trang, chứ không mọi người xung quanh sẽ lại giống bác trông xe, chắc lại tưởng mình thuộc kiểu “nhặt lá, đá ống bơ” vì cứ … toe toét cười một mình suốt thế!  Khi làm tất cả những điều đó, mình tận hưởng trọn vẹn niềm vui của công việc, của việc học tập mà không quá chú trọng đến việc mình được trả bao nhiêu tiền cho tất cả những thứ đó. Lương của mình vẫn thế (2 – 3 triệu/tháng gì đó) dù mình có đến khoa từ 7h15 hay không. Và mình vẫn nhớ những buổi tối đi xe hơn 10 km để dạy gia sư kiếm thêm thu nhập, hoặc thức đến 2 – 3 giờ sáng để soạn bài khi dạy cho các em HS của trường Chuyên ĐHSP. Vất vả thật đấy, thu nhập ít ỏi thật đấy, nhưng không hiểu sao trong mình lúc đó luôn tràn ngập một niềm vui! Và sau này, khi mình “lớn dần hơn”, có nhiều điều kiện để đọc thêm nhiều sách về phát triển bản thân, về tâm linh hơn, mình mới hiểu NIỀM VUI đó của mình là gì và tại sao lại có nó. Nó có mặt bởi vì mình có mặt, mình đã đặt sự chú tâm của mình vào công việc, đặt cả phần tâm trí và thân thể của mình vào đó. Chính sự toàn tâm này đã cho phép mình tận hưởng được NIỀM VUI trong công việc ở thời điểm đó; và không những thế, nó còn cho phép mình vun bồi NỘI LỰC – bồi đắp những phẩm chất “ở bên trong” mà không có tiền bạc nào có thể mua được. Chính những phẩm chất đó, phần NỘI LỰC đó đã cho mình gặt hái được những kết quả của ngày hôm nay. Và mình đã thấm, đã hiểu một nguyên lý sâu sắc: Những gì bạn có “ở bên trong” sẽ quyết định những điều bạn nhận được “ở bên ngoài”! Luôn thế!  Một cái cây không thể tự nhiên mà lớn lên, mà phát triển cứng cáp. Nó cần một thời gian tích lũy rất lâu từ một hạt mầm. Nó cần trải qua rất nhiều khó khăn (và đôi khi cả đau đớn nữa) để dám tách vỏ vươn lên làm một mầm cây, rồi hấp thụ nắng gió để tiếp tục vươn mình lên mãi. Nên quay trở lại với câu nói của cụ Hoàng Đạo Thúy: “Chúng ta không phàn nàn vì người ta bạc đãi, hãy xét mình đã: Mình đã nhìn rõ công việc mình và để cả tâm trí, thân thể vào đó chưa?”. Hãy nhìn rõ và để tâm trí, thân thể của bạn vào đó. Mình tin rằng dù có thể lương của bạn chưa tăng, nhưng niềm vui bạn có được từ công việc của mình sẽ khiến bạn thấy cuộc sống này còn rất nhiều điều thú vị nữa, thật đấy!!! Chúc bạn luôn chạm được đến niềm vui trong mỗi việc bạn đang làm nhé, nhé!

Tôi là một giáo viên dạy môn Sinh học, một môn học không được coi là môn chính ở các trường phổ thông, cũng không phải là lựa chọn hàng đầu khi các bạn HS thi đại học.  Tại sao ngay từ đầu, tôi đã phải giới thiệu ngay tôi là một giáo viên Sinh học? Bởi cả hai điều đó: Giáo viên và Sinh học, ban đầu, đều không phải là những lựa chọn của tôi. Nhưng rồi số phận đã lần lượt đưa tôi đến với những cụm từ này, đầu tiên là môn Sinh, sau đó là nghề giáo.  Tôi sinh ra và lớn lên trong một gia đình nghèo, bố mẹ đều là công nhân với đồng lương ít ỏi. Hồi nhỏ, tôi là một đứa trẻ rất nghịch ngợm, và toàn chơi những trò của con trai (chơi bi, chơi quay, leo trèo…đủ cả). Sách (gọi thế cho lịch sự) duy nhất tôi đọc hồi ấy là truyện chưởng – hàng bộ – và “ước mơ cháy bỏng” là, vào một ngày đẹp trời nào đó, có một “quái nhân” đi ngang qua, bắt tôi vào một nơi thâm sâu cùng cốc nào đấy để truyền cho các “bí kíp võ công”. Và ước mơ ấy đã để lại trên chân tay tôi khá nhiều các … vết sẹo.  Nhưng, khi vào đầu cấp 2, tôi bắt đầu thích học văn. Lí do chính mà tôi thích học văn là vì tôi…yêu cô giáo, một cô giáo dạy tiếng Anh ở trung tâm ngoại ngữ mà tôi học thêm vào buổi tối. Hồi ấy tôi học lớp 7, còn cô 26 tuổi. Cô dạy chúng tôi tiếng Anh, nhưng ngày xưa lại là dân chuyên văn, nên cô đọc rất nhiều, và có những quyển sổ thơ chép tay dày cộp. Vậy là từ đó, thay vì đọc truyện chưởng, tôi bắt đầu đọc sang các thể loại “nghiêm chỉnh” khác: văn học Việt Nam, văn học nước ngoài, những cuốn nổi tiếng như “Không gia đình”, “Cuốn theo chiều gió”, “Những người khốn khổ”…, rồi thì “Tam quốc”, “Thuỷ Hử”, “Đông chu”… đủ thứ. Tôi đọc, đầu tiên chỉ với một lí do đơn giản, là để có đủ “tự tin” và “nền kiến thức” khi “nói chuyện” với cô. Nhưng rồi, khi thời gian càng trôi đi, khi tôi càng trưởng thành hơn, tôi chợt nhận ra rằng mình không còn học và đọc “vì cô” nữa. Không biết từ lúc nào, nó đã trở thành một niềm yêu thích của tôi mất rồi. Và cũng từ ấy, tôi biết đến sức mạnh biểu đạt của thơ và nhạc!  Kể lể dài dòng về môn Văn, có lẽ sẽ là lạc đề, nhưng cũng chính cái sự “yêu cô giáo” ấy lại dẫn tôi đến với một môn học nữa, là môn Sinh học. Khi vào lớp 9, tôi lại một lần nữa…yêu cô giáo dạy Sinh. Cô bằng tuổi mẹ tôi, không lập gia đình vì người yêu của cô hi sinh tại chiến trường Miền Nam năm 1972. Cô ở một mình trong trong một ngôi nhà nhỏ. Tôi cũng không hiểu sao lại yêu cô, có lẽ vì máu “anh hùng” đã ngấm vào tôi khi tôi đọc truyện chưởng ngày xưa, tôi thấy mình có trách nhiệm phải che chở và bảo vệ cô, và đương nhiên, cũng có trách nhiệm phải học giỏi nhất lớp môn của cô nữa chứ. Thế là tôi bắt đầu học môn Sinh và thi đỗ vào lớp chuyên Sinh của trường Năng khiếu Trần Phú, Hải Phòng. Cái nghiệp “môn Sinh” của tôi có lẽ cũng bắt đầu từ đó.  Nhưng còn nghề giáo viên, nhất định không chỉ do tôi mắc bệnh “yêu cô giáo” mà lựa chọn nghề này. Hồi cấp 3, tôi cũng đã từng rất kiên định với mục tiêu là sẽ làm bác sĩ vì mẹ tôi bị bệnh tim và tôi muốn chính mình có thể chăm sóc và chu toàn cho sức khỏe của mẹ. Tôi đã cố gắng vượt qua nhiều nỗi sợ, trong đó có nỗi sợ máu, sợ sâu róm, sợ đi ban đêm một mình … vì nghĩ rằng sau này làm bác sĩ mình sẽ còn phải đối mặt với nhiều điều kinh khủng hơn, nhất là trong ca mổ, khi đối diện với sự sống và cái chết của bệnh nhân.  Thế nhưng, khi đã cầm chắc trong tay giấy báo tuyển thẳng đại học (năm 1999, tôi đạt giải Nhì quốc gia môn Sinh và được lựa chọn vào thẳng tất cả các trường đại học có khối B, bao gồm cả trường Y), hoàn cảnh khách quan đã đẩy tôi đến với nghề sư phạm.  Hồi đó, cả nhà tôi phát hiện bố tôi mắc bệnh tiểu đường và sức khỏe của ông suy sụp rất nhanh (ông mất năm 2007 cũng vì biến chứng của căn bệnh này). Tôi nhìn vào hoàn cảnh gia đình mình, bố và mẹ đều là công nhân và sức khỏe đều không tốt, em gái kém tôi 11 tuổi, mới học lớp 2, còn bao nhiêu chi phí phải lo khi tôi đi học đại học. Vậy là tôi quyết định chọn trường sư phạm vì lí do học không phải đóng tiền, chỉ phải học 4 năm, nếu cố gắng học, tôi còn có thể có học bổng. Quan trọng hơn nữa, tôi nghe nói sau này ra trường sẽ được nhà nước phân việc, đỡ thêm khoản “chạy trọt” cho đầu ra. Như vậy, chắc bố mẹ sẽ không phải lo lắng nhiều vì cái sự học hành của tôi mà có thể dồn vào để chữa bệnh và lo cho em gái tôi chu đáo hơn. Thế đấy, tôi đến với nghề giáo không chỉ vì tình yêu, mà còn vì những toan tính vật chất thưở ban đầu như vậy đấy.  Nhưng rồi khi thời gian trôi đi, khi học và hiểu sâu về môn Sinh học hơn, tôi bắt đầu khám phá thêm nhiều vẻ đẹp của nó. Cho đến giờ phút này, có lẽ không một bộ máy nào do con người tạo ra lại hoàn thiện và thống nhất ở mức cao độ như cơ thể sinh vật, bao gồm cả cơ thể người và mọi loài sinh vật khác. Mọi quá trình sống của chúng ta dường như đã được lập trình sẵn trong gen, từ khi sinh ra, lớn lên, đến lúc già và chết. Bộ máy ấy hoàn thiện và tinh vi đến từng chi tiết, được tính toán cụ thể cho những hoạt động nào cần tự động, hoạt động nào cần sự tham gia của ý thức, đảm bảo cho chúng ta tồn tại và phát triển. Bạn thử tưởng tượng xem, trong những lúc làm việc bận rộn, tưởng chừng có thể quên mọi thứ, nếu bạn quên cả việc mình cần phải hít thở, thì sẽ nguy hiểm biết nhường nào. Nhưng có lẽ điều tưởng tượng ấy chẳng bao giờ trở thành sự thật, thậm chí chúng ta còn không hề có ý thức rằng mình đang thở, rằng tim mình đang đập. Đơn giản vì điều đó được thực hiện một cách … hoàn toàn tự động.  Tôi còn nhớ nhiều năm trước đây, thế giới cũng đặt ra vấn đề nên có một “ngôn ngữ chung” để mọi quốc gia có thể giao tiếp và hội nhập một cách thuận lợi. Vấn đề ấy đã gây tranh cãi, và cũng tốn không ít công sức để đi tìm một “ngôn ngữ chung” cho loài người trên toàn thế giới, nhưng rồi vẫn hoàn toàn thất bại. Vậy mà, các bạn có thể tưởng tượng được không, không chỉ riêng loài người, mà mọi loài sinh vật trên trái đất này, từ hàng triệu triệu năm về trước, đã tìm thấy một “ngôn ngữ chung”, đó là “ngôn ngữ mã di truyền”. Tất cả mọi loài đều có gen được cấu tạo từ bốn loại nuclêôtit được kí hiệu là A, T, G, X, và đều sử dụng những cơ chế di truyền tương tự nhau để sinh sôi nảy nở và duy trì nòi giống, từ đời này qua đời khác. Với ngôn ngữ chung này, giờ đây, việc tạo ra các loài sinh vật “lai” như trong những câu chuyện cổ tích, truyện thần thoại như nhân mã, nhân sư, ngựa thần có cánh…có lẽ cũng không còn là điều quá khó đến nỗi không thể thực hiện được.  Và tình yêu môn Sinh của tôi cứ lớn dần lên theo năm tháng, kèm theo đó là tình yêu đối với nghề dạy học, khi mà tôi ngắm nhìn những cô cậu học trò tròn xoe mắt khi nghe tôi giảng về những điều kì thú trong sinh học, khi mà 11-12 giờ đêm vẫn có những em học sinh gọi điện cho tôi tâm sự về chuyện gia đình, vì các em tìm thấy ở tôi một nơi tin cậy và an toàn để có thể sẻ chia những băn khoăn, lo lắng của lứa tuổi mới lớn. Trong các bài giảng của mình, tôi không khuyên các em hãy học và thi môn Sinh học, tôi chỉ muốn truyền cho các em một chút tình yêu của mình dành cho môn học đó. Tôi tâm niệm rằng mình không được quyền làm mất thời gian của người học, nghĩa là, nếu sau tiết dạy của tôi mà các em nói rằng “chẳng học được điều gì bổ ích”, thì có lẽ tôi sẽ buồn và tự trách mình nhiều lắm.  Mặc dù ở ngay đầu bài, tôi nhận thức được một sự thật là với đa số người, ngay cả với nhiều giáo viên dạy sinh, Sinh học không phải là một môn học chính, nhưng tôi không đồng tình về điều đó. Với tôi, không có cái gọi là môn chính và môn phụ, môn học nào cũng có vẻ đẹp riêng và có chức năng riêng trong việc trang bị cho HS một hành trang tri thức khi vào đời. Điều quan trọng nhất là bản thân người dạy môn học ấy có thực sự yêu thích và có khả năng làm cho người khác cũng thích môn học của mình hay không mà thôi. Nếu bạn làm được cho người khác thích môn học của mình có nghĩa là bạn đã thành công, không quan tâm đến việc họ có lựa chọn môn của bạn là môn thi đại học hay không, chỉ cần trong giờ học của bạn, họ bộc lộ niềm say mê và hứng thú. Điều này, với cá nhân tôi, là một niềm hạnh phúc, nó làm tôi quên đi cảm giác mệt mỏi vì làm việc đến 1 – 2 giờ sáng. Khi đóng máy tính lại và lên giường đi ngủ, trong tôi chỉ còn cảm giác lâng lâng vì nghĩ đến sự háo hức của HS khi được làm thí nghiệm, niềm vui và sự kinh ngạc của chúng khi khám phá ra cả một thế giới sinh động mà chỉ vỏn vẹn trong giọt nước…  Cho đến giờ phút này, có lẽ tôi phải thừa nhận rằng không phải tôi chọn nghề, mà là NGHỀ ĐÃ CHỌN TÔI!!! Và nếu được lựa chọn lại một lần nữa, có lẽ tôi vẫn chọn làm giáo viên thay vì làm bác sĩ. Tôi biết rằng mình vẫn đang nhìn cuộc đời với con mắt màu hồng, nhưng tôi vẫn muốn giữ con mắt ấy càng lâu càng tốt. Tôi cũng biết rằng giáo dục hiện nay thật sự khá rối ren, nhưng liệu tôi có khả năng thay đổi cả hệ thống giáo dục ấy? Tôi chọn cách làm một người bình thường, cố gắng nhiều nhất có thể trong khả năng bình thường của mình để đem lại cho càng nhiều học sinh những bài học lí thú và bổ ích, để các em cảm nhận được niềm vui từ việc học tập, ít nhất là trong những giờ học Sinh học. Lựa chọn và mong muốn ấy có lẽ thật nhỏ nhoi, nhưng tôi vẫn vui vì mình đang làm tốt những điều nhỏ nhoi ấy... P/S: Đăng lại bài viết từ năm 2013, khi đó vẫn còn là Giảng viên Bộ môn Phương pháp dạy học - Khoa Sinh - ĐHSPHN. Cơ mà đến giờ, tình yêu đó ... vẫn y chang như vậy!!!